Τετάρτη 23 Νοεμβρίου 2011

Από την ανάλυση της θέσης και των σχέσεων που αναπτύσσει με το περιβάλλον της η περιοχή μελέτης γίνεται αντιληπτό πως βρίσκεται ανάμεσα στα όρια του σχεδίου πόλης της ευρύτερης περιφέρειας Θεσσαλονίκης και σε προάστια όπως η Θέρμη, η Περαία, το Τριάδι και το Πανόραμα. Είναι μια περιοχή η οποία έχει αναπτυχθεί ακολουθώντας τη δυναμική ανάπτυξης του “urban sprawl”, μια περιοχή δηλαδή με διακριτές χρήσεις, κτισμένη αραιά άρα χωρίς συνέχεια και με εξάρτηση από το αυτοκίνητο. Επίσης, εμφανίζει μια λογική ανάπτυξης από κάτω προς τα πάνω που είναι ανεξάρτητη στην πράξη από έναν κεντρικό πολεοδομικό σχεδιασμό. Επίσης, η ανάπτυξή της έχει παρασιτικό χαρακτήρα, ανάμεσα σε σχετικά καθορισμένους και σταθερούς αστικούς σχηματισμούς, χωρίς αυτό να σημαίνει πως σήμερα δεν έχει αυτή η περιοχή τη δική της οντότητα και ταυτότητα. Συγκεκριμένα, στην περιοχή δραστηριοποιούνται πλήθος εμπορικών αλλά και άλλων επιχειρήσεων οι οποίες με τη δραστηριότητά τους έχουν οδηγήσει το τοπίο της περιοχής σε ταχείς μεταλλάξεις τα τελευταία χρόνια. Χαρακτηριστικό είναι ο υπερτοπικός χαρακτήρας τους.
Γίνεται εύκολα αντιληπτό πως αυτά τα χαρακτηριστικά αιτιολογούνται λόγω της θέσης της περιοχής και των υποδομών που προσφέρονται. Αρχικά, βρίσκεται σε άμεση γειτνίαση με το αεροδρόμιο «Μακεδονία». Επιπλέον, στα όρια της περιοχής βρίσκεται η οδός που συνδέει Θεσσαλονίκη και Μουδανιά με άμεση σύνδεση με τον περιφερειακό και συνεπακόλουθα με εύκολη σύνδεση με το εθνικό οδικό δίκτυο. Επιπλέον, επάνω στη λεωφόρο Γεωργικής Σχολής βρίσκεται ο τερματικός σταθμός πολλών αστικών λεωφορείων του ΟΑΣΘ. Στο μέλλον, μάλιστα προβλέπεται μελλοντική επέκταση του μετρό, που είναι ήδη υπό κατασκευή, της οποίας στάσεις θα υπάρχουν στην περιοχή μελέτης. Τέλος, ενδεχομένως να υπάρξει στάση στο παραλιακό μέτωπο θαλάσσιας συγκοινωνίας που θα συνδέει την ακτή με την πόλη.
Μπορούμε σε αυτό το σημείο να διαπιστώσουμε και τα προβλήματα που εμφανίζονται εξαιτίας αυτών των χαρακτηριστικών. Στην περιοχή έχουν κτιστεί κελύφη μεγάλης κλίμακας τα οποία εξυπηρετούν τις διάφορες λειτουργίες αλλά υπάρχει ελάχιστη πολεοδομική συνοχή μεταξύ τους. Η μόνη σύνδεση που διαπιστώνεται είναι ένα ασθενές οδικό δίκτυο που τις συνδέει. Έτσι, η ζωή αναπτύσσεται στο εσωτερικό αυτών των κελυφών τα οποία όμως περιορίζουν τη βίωση μόνο στο επίπεδο της κατανάλωσης. Ο επισκέπτης μετακινείται συνήθως από την προέλευση του προς τον προορισμό με το αυτοκίνητο και αντιλαμβάνεται την περιοχή μέσα από τη χρονικότητα που του ορίζει η κίνηση του αυτοκινήτου. Έτσι, δεν μπορούν να αναπτυχθούν τοπικές σχέσεις. Επιπλέον, επειδή δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου κατοικίες και επειδή τα τοπόσημα περιορίζονται κυρίως σε καταστήματα κατανάλωσης το ενδιαφέρον και η ζωή στρέφεται γύρω από αυτά.
Θα πρέπει βέβαια να τονιστεί πως οι λειτουργίες με τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα έχουν χωροθετηθεί πάνω στους δύο μεγάλους οδικούς άξονες και κυρίως πάνω στον άξονα της Γεωργικής Σχολής εξαιτίας της εξάρτησης από το αυτοκίνητο. Ταυτόχρονα, όλη η παραπάνω δραστηριότητα αδιαφορεί για το φυσικό πλούτο της περιοχής.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο και αντιλαμβανόμενοι το δυναμικό χαρακτήρα της ανάπτυξης της περιοχής οδηγούμαστε σε μια πρόταση στρατηγικής για την εξέλιξη της περιοχής. Βασική στρατηγική είναι η ανανέωση και επαύξηση των ιδιοτήτων της με στόχο να βελτιστοποιήσει τις δυνατότητές της και να βελτιώσει τις αδυναμίες της. Μέσα από αυτό το πρίσμα γίνεται κατανοητό πως διατηρείται ο ήδη διαμορφωμένος εμπορικός χαρακτήρας της περιοχής και προσπαθεί να συνδυαστεί με περισσότερες χρήσεις αναψυχής. Έτσι, από τη μια, στόχος είναι να επεκταθούν οι λειτουργίες υπερτοπικής χρήσης, να μεγαλώσει η εμβέλειά τους και να αυξηθούν οι περιοχές αναφοράς τους. Μέσα σε αυτές τις λειτουργίες περιλαμβάνεται το εμπόριο, τουριστικές επιχειρήσεις, πάρκο, πρότυπες καινοτόμες επιχειρήσεις. Στόχος είναι η βελτιστοποίηση αυτή να επιτευχθεί με όσο το δυνατό καλύτερη μίξη των πολλαπλών χρήσεων που θα προσελκύσει η πρόταση. Ταυτόχρονα, επιζητείται η εναλλαγή στις κλίμακες των κελυφών έτσι ώστε σταδιακά να προκύψει μια ολότητα η οποία θα χαρακτηρίζεται από μικρές και μεγαλύτερες καλύψεις. Για να επιτευχθεί αυτό στοχεύουμε σε μια σταδιακή «διαταραχή» της γραμμικής λογικής ανάπτυξης της Γεωργικής Σχολής. Νέες χρήσεις θα προστεθούν και θα διαχυθούν πέρα από τα γεωγραφικά πλαίσια της παραπάνω λογικής. Έτσι θα δημιουργηθούν νέα τοπόσημα που θα προσελκύσουν τους επισκέπτες σε περιοχές έξω από τον κεντρικό άξονα. Ο συνδυασμός των νεών χρήσεων-τοποσήμων με τη μίξη των χρήσεων θα οδηγήσει στην «υβριδοποίηση» του τοπίου. Οι νέες χρήσεις θα οδηγήσουν στη δημιουργία νέων χρόνων βίωσης του χώρου και θα ζωντανέψουν την περιοχή. Σε αυτό θα συμβάλει και η κατά τόπους προσθήκη συγκροτημάτων κατοικιών που θα φέρουν το στοιχείο της σταθερής ζωής στην περιοχή.
Από την άλλη, στοχεύουμε στην ανάδειξη και αξιοποίηση του φυσικού στοιχείου με γνώμονα την παραπάνω στρατηγική. Το θαλάσσιο μέτωπο μπορεί να γίνει ένας υβριδικός χώρος αναψυχής, εμπορίου και ανάπτυξης της γνώσης ή της τεχνολογίας που θα είναι ελκυστικός για πολλές περιοχές.